Leana van Orsouw is na het Udens College Japanse taal en cultuur gaan studeren in Leiden. Al toen Leana 14 jaar was, werd haar eerste boek, het geestenmeisje, gepubliceerd. Tekenen deed ze ook graag, haar profielwerkstuk ging dan ook over Manga. Maar schrijven doet ze nog steeds het liefst:
招き猫 Maneki Neko
Wie wel eens langs een oosters restaurant of winkeltje loopt, heeft hem vast wel eens zien staan: de maneki neko, het katje dat met zijn pootje naar de argeloze voorbijganger zwaait. Ze zijn er in allerlei soorten en maten, als spaarpot, sleutelhanger of gewoon voor de sier, en met of zonder bewegende poot. Men zegt dat ze geluk brengen, zoals zoveel oosterse voorwerpen. Maar waarom juist een kat die zijn poot omhoog houdt?
Voor onze westerse ogen lijkt het alsof het beestje naar ons zwaait, maar eigenlijk wenkt hij. Maneki neko betekent dan ook zoveel als ‘wenkende kat’. Grappig detail is misschien dat de maneki neko die voor de westerse markt gemaakt zijn de poot gedraaid hebben, zodat wij het ook herkennen als wenken. De meningen verschillen over de betekenis van de poten, maar over het algemeen gelooft men dat de linkerpoot omhoog klanten trekt en de rechterpoot geld en geluk.
De maneki neko komt voor in verschillende legendes, maar de legende die zijn wenken verklaart, is de legende van de Goutoku-ji uit de zeventiende eeuw.
De tempel stelde in die tijd niet zo veel voor en was ernstig verarmd geraakt in de loop der jaren. De priester leefde in armoede met zijn kat, die hij desondanks zo goed mogelijk probeerde te verzorgen. Op een dag passeerde een belang-rijk en rijk man het gebied van de tempel, juist toen het begon te regenen. De man school onder het eerste beste afdak dat hij kon vinden, een grote boom. Terwijl hij de regenbui af stond te wachten, zag hij plotseling de tempelkat in de verte zitten. Zijn verbazing was groot toen het dier hem leek te wenken, maar hij deed dat af als verbeelding. Waarschijnlijk zat de kat zich gewoon te wassen. Maar de kat bleef met zijn poot omhoog zitten, volhoudend dat de man zijn kant op moest komen. Nieuwsgierig besloot hij dat uiteindelijk maar te doen. Luttele seconden later sloeg de bliksem in in de boom waaronder hij zojuist nog had gescholen.
De man was de kat natuurlijk buitengewoon dankbaar voor het redden van zijn leven, en hij zorgde ervoor dat hij en zijn baasje niet meer op een houtje hoefden te bijten. Toen de kat uiteindelijk overleed, werd de maneki neko gemaakt om hem te eren. De tempel staat ook nu nog vol met maneki neko.
Een veel nuchtere verklaring voor de populariteit van de katten in winkels is het Japanse geloof dat als een kat zijn gezicht wast, dat een teken is dat er bezoek komt. Maar dat klinkt natuurlijk allemaal lang niet zo spectaculair als het hierboven beschreven verhaal.
De maneki neko wordt af en toe genoemd in documenten uit de Edo-periode (1603-1867), maar kwam pas echt in opkomst in de Meiji periode (1868-1912). Het wenkende gebaar werd toen iets minder onschuldig gebruikt in bepaalde zones in de steden, waar de vrouwen het gebaar imiteerden…
Later kwamen de katten terecht in restaurants, en sindsdien behoren de maneki neko tot de meest populaire geluksbrengers in Japan en daarbuiten. Tja, want wie zegt nu ‘nee’ als zo’n schattig katje je binnen probeert te wenken?
bron: tanuki.plexus.leidenuniv.nl/ .... tekstbewerking: Marjet Stamsnijder
